"Verknaðurinn hinn sami burtséð frá aðferð"

Í Morgunblaðinu í morgun var lítil frétt um sakfellingu í DC++ málinu svokallaða. Helgi Magnús Gunnarsson, saksóknari efnahagsbrota hjá RSL, segir málið hafa fordæmisgildi í málum varðandi brot á höfundarlögum, en þetta er í fyrsta skipti sem sakfellt er fyrir brot af þessu tagi framin á netinu.

Ekki er sérstakt hlutdeildarákvæði í höfundarlögum en dómurinn beitir ákvæðum hegningarlaga um hlutdeild með lögjöfnun, en þetta er í fyrsta skipti sem reynir á þetta varðandi höfundarlögin. Helgi Magnús segir ljóst að verknaðurinn að halda úti jafningjaneti og birta þar höfundarvarið efni sé hinn sami burtséð frá því hvaða aðferðum sé beitt.

Þetta er allt gott og vel. Ég velti því samt fyrir mér af hverju hægt er að sjá verknaðinn aðskilinn frá aðferðum þegar um efnahagsbrot er að ræða en ekki þegar um kynferðisbrot er að ræða. Í núgildandi lögum um naugðanir er ákvæðið svohljóðandi í dag: 

"Hver sem með ofbeldi eða hótun um ofbeldi þröngvar manni til holdlegs samræðis eða annarra kynferðismaka skal sæta fangelsi ekki skemur en 1 ár og allt að 16 árum. Til ofbeldis telst svipting sjálfræðis með innilokun, lyfjum eða öðrum sambærilegum hætti.
Það telst einnig nauðgun og varðar sömu refsingu og mælt er fyrir um í 1. mgr. að notfæra sér geðsjúkdóm eða aðra andlega fötlun manns til þess að hafa við hann samræði eða önnur kynferðismök, eða þannig er ástatt um hann að öðru leyti að hann getur ekki spornað við verknaðinum eða skilið þýðingu hans."

                       194 gr. almennra hegningarlaga

 

Þetta ákvæði er vissulega illa orðað og oft talað um að þetta sé of loðið til að dómarar geti dæmt menn út frá því nema áverkar sjáist eða eitthvað þvíumlíkt sem sannar misbeitingu valds eða ofbeldi. Ég get hins vegar ekki séð að hendur dómara séu bundnar af þessu ákvæði þegar á það er litið í heild sinni. Talað er um að byrlun lyfja teljist svipting sjálfræðis, það er tekið fram að það teljist einnig nauðgun að notfæra sér ástand þar sem fórnarlamb getur ekki spornað við verknaðinum, sem ætti þá að tryggja það að hægt sé að dæma manneskju sem nauðgar áfengisdauðri manneskju fyrir nauðgun en ekki fyrir misneytingu.  

Þessi dómur í DC++ málinu hlýtur því að vera fordæmisgefandi fyrir fleiri brot en bara efnahagsbrot. Verði hann ekki fordæmisgefandi fyrir kynferðisbrot þarf að skoða dómarana sjálfa en ekki dómana, því hér er dómur sem gefur skýr skilaboð: "Það er verknaðurinn. Ekki aðferðin."